Burgerparticipatie: democratie in 3D

Inwoners betrekken bij vorming gemeentebeleid

Burgerparticipatie voegt een extra dimensie toe aan het begrip democratie. Immers, democratie is meer dan met een rood potlood op het stembiljet bij de favoriete politicus een vinkje plaatsen tijdens de verkiezingen. Inwoners van een gemeente kunnen middels burgerparticipatie invloed uitoefenen op de beleidsplannen van de lokale overheid. Steeds meer gemeenten zetten daarom in op burgerparticipatie, met grote voordelen voor beide partijen.

Nederland kent 380 gemeenten. Zij voeren taken uit die direct van belang zijn voor haar inwoners. Zij beslissen daarnaast zelfstandig over onderwerpen als het realiseren van een theater, het aanleggen van een fietspad of het bouwen van woningen. Het gemeentebestuur maakt keuzes en voert landelijke wetgeving uit zoals het verstrekken van paspoorten en identiteitskaarten of het geven van uitkeringen aan wie niet in eigen levensonderhoud kan voorzien.

De rol van de lokale overheid komt steeds meer op de achtergrond; de gemeente is van mededeler aan het overschakelen naar deelnemer. De groei van het aantal burgers dat meedenkt en meewerkt aan het ontwikkelen van nieuwe beleidsplannen heeft de laatste jaren vooral door sociale media een vlucht genomen. Burgers luchten niet alleen meer hun hart, wanneer een nieuw plan door de gemeente wordt aangekondigd. De gemeente is aan zet bij het uitzetten van de kaders. Wie vervult welke rol en wat willen burgers en ambtenaren uiteindelijk met elkaar bereiken? En welke deadlines stellen ze vast? Om burgerparticipatie maximaal efficiënt te maken moet een goed draaiboek worden opgesteld.

Doel: (burger)participatie

Het doel van burgerparticipatie is om ambtenaren door middel van inspraak via bijvoorbeeld themabijeenkomsten of overleg voeren met burgerpanels de juiste informatie van burgers, en van andere belanghebbende partijen, te ontvangen om meer ‘klantgerichte’ beleidsplannen uit te werken. Hiermee wordt niet alleen veel tijd gewonnen door overbodige discussies uit te sluiten, ook de gemeentelijke kassa is erbij gebaat. Tijd is geld.

Om inwoners te betrekken bij de besluitvorming zetten gemeenten burgerpanels in. Het is een vorm van burgerparticipatie waarbij een dwarsdoorsnede van de lokale bevolking regelmatig deelneemt aan een onderzoek. Hiermee gaan gemeenten in gesprek met inwoners en het creëert voor beiden voordelen: versterken van de onderlinge relatie, komen tot nieuwe inzichten, verbeteren kwaliteit van het beleid, voorzien in behoefte tot grotere en snellere interacties, integreren van de publieke input, geven van transparantie en scheppen van vertrouwen.

Een Tip-Burgerpanel van Invior (voorheen Toponderzoek) is een instrument om de burgerparticipatie te versterken. Het is in handen van de gemeenschap en niet van de gemeente, want ook andere partijen als een centrummanagement of een ondernemersvereniging kunnen het raadplegen. Inwoners dragen zelf onderwerpen aan, de media kijkt met een journalistiek oog mee en gemeenten geven de benodigde informatie als feiten en cijfers.

Conclusie: burgerparticipatie is een optimale wisselwerking tussen ambtenaren en inwoners binnen een gemeente.
Democratie in 3D.