De participatieladder

Participatie kent verschillende niveaus. Om dit aan te duiden wordt gebruik gemaakt van de kennis van één van de grondleggers. ‘In a ladder of citizin participation’ (Arnstein, 1969) worden acht niveaus van participatie benoemd.

Arnstein gebruikte deze metafoor voor het vergroten van de toegang tot beslissingsmacht van de inwoner (participatie deelnemer). Voor illustratieve doeleinden zijn de acht typen participatie gerangschikt op een ladder. Elke trede komt overeen met de mate waarin burgers invloed hebben. 

Wat is een participatieladder? 
De participatieladder is een meetinstrument waarmee je meet in hoeverre iemand participeert in de samenleving. Deze participatieladders worden onder andere door gemeenten gebruikt om te beoordelen welke graad van participatie binnen een bepaalde beleidscyclus geschikt is.

Des te hoger je de burgers plaatst op de participatieladder, des te groter de burgerkracht wordt.
Anders gezegd: des te hoger je de gemeenschap plaatst op de participatieladder, des te groter de gemeenschapskracht wordt. Je geeft ze meer inspraak (/ een stem).

Treden 1 en 2
De onderste treden van de ladder zijn (1) ‘Manipulatie’ en (2) ‘Therapie’. Het doel van deze twee treden is niet om mensen in staat te stellen deel te nemen aan het beleidsprogramma, maar om de deelnemers “op te voeden” of “te genezen”. Deze twee treden noemen we ‘Niet-Participatie’. 

Treden 3, 4 en 5
Trap 3, 4 en 5 geven de deelnemers de mogelijkheid om een stem te hebben: (3) ‘Informatie’ en (4) ‘Consultatie’ en (5) ‘Adviseren’. Wanneer deze participatiemogelijkheden worden aangeboden, worden burgers inderdaad gehoord. Op dit niveau missen alleen de burgers het niveau om hun mening kracht bij te zetten. Het is (te) vrijblijvend. Deze drie treden worden ‘Tokenisme’ genoemd. 

Treden 6, 7 en 8
Trap (6) ‘Partnerschap’ biedt burgers de mogelijkheid om te onderhandelen en compromissen te sluiten. Op de bovenste trappen (7) ‘Gedeelde macht’ en (8) ‘Regie krijgen burgers de meerderheid van de besluitvormende zetels of de volledig leidinggevende macht. Deze drie treden noemen we de ‘Controle’. 

De acht treden: manipulatie, therapie, informatie, consultatie, adviseren, partnerschap, gedeelde macht en regie vormen samen de participatieladder van Arnstein. 

Bron: Arnstein, S. R. (1969). A ladder of citizen participation.

Mocht je meer willen weten over de participatieladder of heb je hierover vragen, neem dan gerust contact met ons op.

Lees ook: 
De participatieladder toegepast op het Tip-Burgerpanel
Vormen van participatie
Wat is participatie?