Evaluatie van Burgerparticipatie

Binnen de huidige wetgeving in Nederland zijn er vernieuwde toepassingen en mogelijkheden geschapen voor meer burgerparticipatie binnen de maatschappij. Hier wordt in veel gemeenten in Nederland mee geëxperimenteerd.

Het is belangrijk dat de burgerparticipatie meetbaar gemaakt wordt, en daarvoor zijn evaluaties van belang. Deze evaluaties kunnen intern binnen de gemeenten of binnen de projectgroep gedaan worden, of door externe onderzoeksbureaus.

Doel evaluatie

De evaluaties kunnen hulp bieden in vier verschillende gebieden binnen de burgerparticipatie.

1. Het stellen van duidelijke en zelfs kraakheldere doelen, die het toe te passen beleid duidelijk inkaderen en het mogelijk maken om het succes te meten. Hiermee worden vooraf de succes-ijkpunten bepaald die op de doelen afgestemd zijn.
2. Het tussentijds ijken van de doelstellingen van het nieuwe beleid, om hiermee te zorgen dat er binnen de lijntjes gekleurd wordt en bijvoorbeeld budget en gestelde tijdslimieten niet overschreden worden.
3. Het duidelijk stellen van verantwoordingen, met name als het gaat om publieke gelden. Dit kan door duidelijke en heldere rapportages maar ook door bijvoorbeeld het vooraf inbouwen van een prestatieplicht, waardoor prestatiebeheer mogelijk wordt.
4. Uitvoerige documentatie van de planningsfase, maar ook van de uitvoeringsfase, waardoor transparantie en een duidelijke tijdslijn feiten kunnen worden vastgelegd. Dit houdt aan de ene kant het project goed op de rails, maar kan ook als hulpmiddel gebruikt worden bij vervolgprojecten.

Dus kort samengevat, doelstellingen, ijkpunten, prestatiebeheer en documentatie leveren stevige handvatten voor de evaluatie gedurende het invoeren van nieuw beleid. Hierdoor kan ook de burgerparticipatie voldoende inzicht houden in de soms ingewikkelde ambtelijke stromingen achter de schermen.

Controle en Leermomenten

Een evaluatie kan bij een tussentijdse controles goede leermomenten opleveren. Bij de tussentijdse controles kunnen we als groep vragen stellen. Vragen als zijn de doelen te bereiken binnen de tijd die we afgesproken hebben? Hebben we iedereen volledig genoeg geïnformeerd? Is er meer onderzoek nodig?

Dit soort vragen zouden dan tot nieuwe leermomenten kunnen leiden. Leermomenten die zowel tijdens dit proces direct ingezet kunnen worden, danwel verwerkt kunnen worden in duidelijke briefings voor toekomstige projecten. Deze tussentijdse controles houden iedereen scherp.

Tevens leveren de controles en mogelijke leermomenten ook meer diepgang in het gehele proces. Tussentijds bijsturen is natuurlijk altijd mogelijk als daar gegronde reden of nieuwe inzichten voor zouden zijn.

Het zou kunnen zijn dat tijdens lange processen eerder uitgezette doelen niet meer haalbaar blijken, of al veroudert zijn. Wellicht zijn er andere interne of externe factoren die nieuw licht laten schijnen op de beoogde nieuwe beleidsinvoering, en dus aanpassingen van koers vergen.

Evaluatievoortgang

Het doel van de evaluatie bepaald de evaluatie concept en voortgang. Net zoals gebruikte methodes worden gedicteerd door de te bereiken doelen. Het is dus belangrijk om geplande evaluaties te documenteren, en vooraf te gebruiken methodes vast te leggen.

Stel dat een evaluatie een technische controle behelst, dan is het zaak dat deze gebaseerd wordt op statische cijfers. Hetzelfde geld voor een financiële controle, ook deze zal gebaseerd moeten zijn op actueel cijfermateriaal. Dit lijkt logisch, echter je zult er versteld van staan hoe vaak er gewerkt wordt met verouderde modellen, in plaats met actuele cijfers.

Een tussentijdse controle, kan ook leermomenten beogen. We gaan dan meer uit van observaties, wellicht gevoed met een marktonderzoek, enquêtes en interviews. De rapportage die gebruikt worden bij dit soort evaluaties moeten wel afgestemd zijn op de doelgroep, anders kunnen ze hun doel volledig voorbij schieten.

Interne of externe Evaluatie

Interne evaluatie kan gedaan worden door een deelnemer of meerder leden van de groep die het burgerparticipatieproces ondersteunen. Ook kan er gekozen worden voor externe evaluaties die uitgevoerd kunnen worden door externe onderzoeksbureaus,

Het is belangrijk dat bij een evaluatie enige vorm van onafhankelijkheid in acht wordt genomen, daardoor wordt er vaker gekozen voor de externe onderzoeksbureaus die onafhankelijk van interne meningen en gevoelens hun onderzoek kunnen doen. Tevens leveren deze onderzoeksbureaus vaak interessante nieuwe inzichten daar zij met meerder gemeenten of publieke participatieprojecten tegelijk aan de slag zijn. Vaak gaan de kosten dan voor de baten uit, echter de additionele waarde die externe onderzoeksbureaus toevoegen kan van cruciaal belang zijn.

Zo zijn er dus verschillende niveaus van evaluaties mogelijk om toch tot dezelfde doelstellingen te komen.

Burgerparticipatie helpt om de politiek meer inzicht te geven in diverse processen die in de samenleving spelen. Raadpleeg minimaal de groep ‘burgers’ om tot de juiste evaluatie te komen.