Inwoners betrekken bij vorming gemeentebeleid

Onder burgerparticipatie wordt het proces verstaan dat inwoners de mogelijkheid krijgen om besluitvorming te beïnvloeden en een directe stem te hebben bij (gemeente)beleid. Door elke vorm van burgerparticipatie te stimuleren binnen de gemeente wordt de ‘democratie’ versterkt.

Democratie is meer dan met een rood potlood op het stembiljet bij de favoriete politicus een vinkje plaatsen tijdens de verkiezingen. Steeds meer gemeenten zetten daarom in op participatietrajecten. Het zijn trajecten om aan de hand van burgerparticipatie in dialoog te blijven met de inwoner. 

Blijf als gemeente in dialoog met de inwoners
Nederland kent 355 gemeenten. Deze gemeenten voeren taken uit die direct van belang zijn voor de inwoners. Een gemeente beslist zelfstandig over onderwerpen die spelen binnen de gemeente zoals het aanleggen van een fietspad of het bouwen van woningen. Daarnaast maakt het gemeentebestuur keuzes en voert landelijke wetgeving uit zoals het verstrekken van paspoorten en identiteitskaarten of het geven van uitkeringen aan wie niet in eigen levensonderhoud kan voorzien.

De groei van het aantal inwoners dat meedenkt en meewerkt aan het ontwikkelen van nieuwe beleidsplannen heeft de laatste jaren -vooral door sociale media- een vlucht genomen. Inwoners luchten niet alleen meer hun hart, wanneer een nieuw plan door de gemeente wordt aangekondigd, maar willen ook in gesprek (blijven). Hierdoor komt de rol van de lokale overheid steeds meer op de voorgrond.

Door als gemeente de inwoners een directe stem te geven en te luisteren bij het maken van beslissingen en besluiten, wordt de lokale democratie versterkt.

De gemeente is aan zet bij het uitzetten van de kaders. Wie vervult welke rol en wat willen burgers en ambtenaren uiteindelijk met elkaar bereiken? En welke deadlines stellen ze vast? Om burgerparticipatie maximaal effectief te maken, moet een goed draaiboek worden opgesteld.

Doel: (burger)participatie

Door burgerparticipatie krijgen ambtenaren de juiste informatie van burgers en belanghebbende partijen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van inspraak via een themabijeenkomst of via een overleg met burgerpanels. Met de inspraak kunnen er ‘klantgerichte’ beleidsplannen uit worden gewerkt. Hiermee wordt niet alleen veel tijd gewonnen door overbodige discussies uit te sluiten, ook de gemeentelijke kassa is erbij gebaat. Tijd is geld.

Om inwoners te betrekken bij de besluitvorming zetten gemeenten burgerpanels in. Het is een vorm van burgerparticipatie waarbij een grote groep van de inwoners regelmatig deelneemt aan een onderzoek. Hiermee gaan gemeenten in gesprek met inwoners.

Burgerparticipatie creëert voor zowel inwoners als ambtenaren voordelen. Denk aan het:

• versterken van de onderlinge relatie;
• komen tot nieuwe inzichten;
• verbeteren van de kwaliteit van het beleid;
• voorzien in behoefte tot grotere en snellere interacties;
• snel ophalen van de mening van de inwoners;
• geven van transparantie (open zijn naar de inwoners) en scheppen van vertrouwen.

Een Tip-Burgerpanel van Invior (voorheen Toponderzoek) is een instrument om de burgerparticipatie te versterken.

Burgerparticipatie kan nooit een doel op zichzelf zijn. Lees ook de blog ‘burgerparticipatie is geen doel maar een middel‘.

Het Tip-Burgerpanel is in handen van de gemeenschap en niet van de gemeente, want ook andere partijen als een centrummanagement of een ondernemersvereniging kunnen het raadplegen. Inwoners dragen zelf onderwerpen aan, de media kijkt met een journalistiek oog mee en gemeenten geven de benodigde informatie als feiten en cijfers.

Conclusie: de lokale democratie wordt versterkt aan de hand van burgerparticipatie. Randvoorwaarde is dat er een optimale wisselwerking tussen ambtenaren (overheid) en inwoners binnen een gemeente plaatsvindt. Een Tip-Burgerpanel biedt daarbij uitkomst.