Representativiteit onderzoek

Een belangrijke vraag die Invior (voorheen onderzoeksbureau Toponderzoek) regelmatig krijgt: “Is jullie onderzoek een verkleinde afspiegeling van de werkelijkheid?” Het is een juiste en terechte vraag, want als wij iets onderzoeken, dan willen we verantwoorde uitspraken doen, over de gehele vooraf vastgestelde doelgroep.

Het is onmogelijk om iedereen die tot de populatie behoort persoonlijk te interviewen en de antwoorden één op één over te nemen. Invior hanteert een aantal statistische formules, waarmee een onderzoek en daarmee ook de daaruit voortkomende resultaten representatief zijn.

Aantallen, verdeling en criteria waarop je representatief bent

Het is noodzaak om vooraf factoren als ‘aantal’, ‘verdeling’ en de ‘criteria waarop u (minimaal) representatief wilt zijn’ helder te formuleren.

Het aantal respondenten bepaalt of de uitspraken verantwoord zijn over de gehele populatie en daarmee een hoge mate van betrouwbaar. Dat is te bepalen met een steekproefcalculator.

Daarnaast is het essentieel dat vooraf een juiste verdeling is gemaakt. Wil je bijvoorbeeld de fietsbeleving van volwassen Nederlanders onderzoeken en de respondenten blijken alleen maar mannen te zijn, die vooral woonachtig zijn in het noorden van Nederland, dan zal het onderzoek niet representatief zijn. Het onderzoek moet namelijk gaan over volwassen mannen én vrouwen uit heel Nederland.

Is het wenselijk om het onderzoek verder toe te spitsen op een specifieke doelgroep met een bepaalde politieke voorkeur, die de pensioengerechtigde leeftijd al hebben bereikt of ouder zijn en gezamenlijk niet meer dan twee keer modaal verdienen? Dan is het bepalen en mee laten wegen van een aantal criteria noodzakelijk. De criteria zijn de punten waarop de representativiteit is getoetst. Voorbeelden van criteria zijn ‘geslacht’, ‘woonplaats’ en ‘gezinssamenstelling’.