Wat is het verschil tussen burgerbetrokkenheid en burgerparticipatie?

Verschuiving

In de afgelopen jaren heeft er een verschuiving plaatsgevonden van een ‘verticaal gemeentebestuur’ (top-down) naar een meer ‘horizontaal gemeentebestuur’. Deze nieuwe manier van besturen omvat participatie van alle belanghebbende partijen rondom het openbaar beleid. Denk aan publieke organisaties, bedrijven en burgers. Gemeenten halen bijvoorbeeld de wijsheid van hun burgers aan door burgerinitiatieven toe te laten.

Het idee achter burgerbetrokkenheid is dat burgers bepaalde bevoegdheden moeten hebben over de beslissingen die hun leven beïnvloeden. Toch is het belangrijk om burgerbetrokkenheid te onderscheiden van burgerparticipatie.

Burgerbetrokkenheid versus burgerparticipatie

Burgerbetrokkenheid vereist een actieve dialoog tussen burgers en publieke besluitvormers. Burgerparticipatie en burgerbetrokkenheid zijn zeer vergelijkbaar, maar toch verschillend:

De naam ‘burgerbetrokkenheid’ kan ook vervangen worden door de naam ‘overheidsparticipatie’. Overheidsparticipatie versus burgerparticipatie.

Burgerbetrokkenheid wordt geïnitieerd door de overheid, is (meestal) formeel van aard en heeft als doel om het overheidsbeleid te verbeteren.

Burgerparticipatie wordt geïnitieerd door de burgers, is (meestal) informeel van aard en heeft ook als doel om het overheidsbeleid te verbeteren.

Implementatie burgerbetrokkenheid en burgerparticipatie bij de overheid

Burgerbetrokkenheid en burgerparticipatie hebben hetzelfde doel: het verbeteren van het overheidsbeleid. Beide worden echter niet door dezelfde actoren geïnitieerd. Burgerbetrokkenheid betreft verticaal gemeentebestuur (top-down). Dit wordt geïmplementeerd door een overheidsinstantie zoals een gemeente. De ambtenaren zijn degenen die burgers aanmoedigen om te discussiëren, het beleid te beoordelen en bij te dragen aan de projecten.

Bij burgerparticipatie is het andersom. Burgers implementeren burgerparticipatie (horizontaal gemeentebestuur).

Bovenstaande illustreert het verschil tussen een gemeentepanel en Tip-Burgerpanel. Een gemeentepanel zet in om burgerbetrokkenheid; een Tip-Burgerpanel zet in op (burger)participatie van de gemeenschap.

Gemeentepanel

Met burgerbetrokkenheid betrekken gemeenten burgers direct bij het besluitvormingsproces van het gemeentebeleid. Om dit te doen, voorzien ze de burgers van hulpmiddelen om openbare informatie te raadplegen en te raadplegen, te bespreken met gekozen vertegenwoordigers en de uitvoering van de projecten te volgen. Als een gemeente zijn burgers wil betrekken, moet het deze betrokkenheid integreren in het eigen beleid. Alleen dan wordt burgerbetrokkenheid een geformaliseerde procedure die wordt begrensd door regels die door de gemeente zijn vastgesteld.

Tip-Burgerpanel

Burgerparticipatie kent meer een informele procedure. Het vereist niet dat de gemeente met officiële regels komt, omdat het niet zijn verantwoordelijkheid is. Omdat het echter niet-officieel is, kan het niet worden toegepast op alle beleidsprojecten. Het is bijvoorbeeld moeilijk om toe te passen op grotere beleidsmaatregelen. Daarnaast worden ook andere onderwerpen (niet-gemeenteonderwerpen) geraadpleegd.

Martijn Hulsen